Formy zabezpieczenia kredytu

Przy udzielaniu kredytów banki na różny sposób chronią się przed ryzykiem związanym z potencjalną niewypłacalnością kredytobiorców. Rodzaj zabezpieczeń wymaganych w określonych sytuacjach jest zależny od charakteru kredytobiorcy (klient indywidualny lub przedsiębiorca) oraz kwoty i przeznaczenia kredytu. Powszechnie znane zabezpieczenie kredytu to nieruchomość w przypadku kredytów hipotecznych. Warto jednak poznać też inne formy zabezpieczenia zobowiązania w banku.

Najczęściej wykorzystywane formy zabezpieczenia kredytu konsumenckiego to zabezpieczenia osobiste, takie jak weksle i poręczenia. Przy niektórych kredytach stosuje się także zabezpieczenia rzeczowe. Przykład stanowić może kredyt hipoteczny. Ubieganie się o niego wiąże się z koniecznością wpłaty wkładu własnego, a często także z wykupieniem odpowiedniego ubezpieczenia. Jak to wygląda w praktyce? Czy bank zawsze będzie wymagał zabezpieczenia spłaty kredytu? W tym artykule znajdziesz odpowiedź na te i inne ważne pytania.

Co to jest zabezpieczenie kredytu?

Jak sama nazwa wskazuje zabezpieczenie kredytu to nic innego, jak zabezpieczenie jego spłaty przez kredytobiorcę jego innym majątkiem osobistym lub rzeczowym. Jeśli np. klient spłaca kredyt hipoteczny i nagle przestanie to robić, to bank zajmie nieruchomość, na której się zabezpieczył. Przedmiot zabezpieczenia ułatwia po prostu skuteczną windykację należności na rzecz banku.

Ale formą zabezpieczenia może być też np. ubezpieczenie kredytu, co ma miejsce często w przypadku wysokokwotowych kredytów gotówkowych. Kiedy z różnych powodów np. utraty pracy czy problemów zdrowotnych kredytobiorca nie będzie w stanie spłacić długu wobec banku, to zrobi to za niego ubezpieczyciel. Oczywiście wszystko zależy od warunków i umowy ubezpieczenia.

Zabezpieczenie kredytu mieszkaniowego

Zabezpieczenie kredytu hipotecznego to standardowa procedura, którą stosuje każdy bank komercyjny. Ten rodzaj kredytu ma szczególny charakter, ponieważ najczęściej zaciągany jest na długi okres (15-35 lat), nic więc dziwnego, że banki chcą mieć pewność spłaty kredytu, niezależnie od sytuacji.

Podstawową formą zabezpieczenia kredytu hipotecznego jest hipoteka. Hipoteka to zapis w księdze wieczystej nieruchomości, upoważniający bank do zaspokojenia z nieruchomości swojej należności względem dłużnika. Jeżeli kredytobiorca przestanie spłacać kredyt zabezpieczony hipoteką, bank ma prawo do środków (do wysokości hipoteki), uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości przez komornika. Bank ma także prawo do zaspokojenia swoich roszczeń z nieruchomości przed innymi wierzycielami kredytobiorcy.

Inną formą zabezpieczenia kredytu hipotecznego przez określony czas jest weksel in blanco. Weksel to dokument, który bezwzględnie zobowiązuje swojego wystawcę do zapłaty wskazanej osobie określonej sumy pieniędzy w konkretnym miejscu i czasie. W przypadku weksla in blanco miejsce i czas spłaty nie są określone przy jego podpisywaniu - zostaną uzupełnione na podstawie deklaracji wekslowej w wypadku, gdy przestaniemy realizować zobowiązania, wynikające z umowy kredytowej.

Przy kredycie hipotecznym wymagane są zazwyczaj również przynajmniej 2 rodzaje ubezpieczeń: ubezpieczenie pomostowe (zabezpieczające interesy banku w okresie między zawarciem umowy kredytowej, a uprawomocnieniem się wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości) oraz ubezpieczenie nieruchomości obciążonej hipoteką. W przypadku ubezpieczenia nieruchomości, jak również przy niektórych ubezpieczeniach na życie, wykonuje się cesję praw z polisy ubezpieczeniowej na rzecz banku. Oznacza to, że jeżeli na przykład ubezpieczona nieruchomość spłonie, to odszkodowanie zamiast do właściciela nieruchomości trafi do banku na poczet spłaty kredytu.

W niektórych przypadkach zdarza się także, że koniecznie będzie ubezpieczenie niskiego wkładu własnego. Ma to miejsce w sytuacji, gdy kredytobiorca dysponuje wkładem niższym niż wymagane standardowe 20% wartości inwestycji. W celu dokładnej weryfikacji sumy wkładu własnego, jak również innych kosztów kredytu hipotecznego pomocny jest kalkulator kredytu hipotecznego.

Co istotne, banki umożliwiają również zabezpieczenie kredytu hipotecznego inną nieruchomością. Niekoniecznie musi być ona w naszym posiadaniu, równie dobrze może być to nieruchomość osób trzecich, które wyrażą zgodę, aby stała się zabezpieczeniem naszego kredytu hipotecznego. Banki wprowadzają w tym przypadku pewne ograniczenia. Po pierwsze, wartość tej nieruchomości musi być wyższa niż wysokość wymaganego wkładu własnego, po drugie zaś nie powinna być wcześniej obciążona hipoteką. Warto dodać, że niezbędna będzie wycena proponowanej nieruchomości, która obejmie również sprawdzenie jej stanu technicznego. W okresie związania owej nieruchomości z kredytem hipotecznym zachodzi obowiązek jej ubezpieczenia.

Kredyt na samochód - jego zabezpieczeniem będzie pojazd

W przypadku kredytu samochodowego, zastosowanie mają zabezpieczenia rzeczowe - przewłaszczenie na zabezpieczenie oraz zastaw rejestrowy. Przewłaszczenie polega na przeniesieniu praw własności ruchomości na rzecz wierzyciela. W praktyce oznacza to, że chociaż zachowamy prawo do użytkowania zakupionego na kredyt pojazdu, to do momentu spłaty ostatniej raty kredytu właścicielem samochodu będzie bank. W przypadku, gdy przestaniemy spłacać kredyt na samochód, bank nie musi uciekać się do postępowania egzekucyjnego - jako właściciel ma prawo po prostu zażądać od nas zwrotu samochodu. Wybierając zastaw rejestrowy zamiast przewłaszczenia, pozostajemy właścicielem pojazdu, który zostaje wpisany do księgi zastawów. Jeżeli przestaniemy spłacać kredyt, bank (chyba, że umowa postanawia inaczej) będzie zmuszony dochodzić swoich roszczeń za pośrednictwem komornika.

Inną, choć mniej popularną formę zabezpieczenia kredytu samochodowego, stanowi cesja praw z polisy AC. Ten rodzaj zabezpieczenia chroni kredytodawcę m.in. przed kradzieżą samochodu bądź szkodą całkowitą. Oznacza to więc, że w przypadku zniszczenia lub kradzieży pojazdu, środki z polisy AC przeznaczone zostaną na spłatę kredytu samochodowego, czyli zostaną wypłacone kredytodawcy. 

Blokada środków jako forma zabezpieczenia kredytu

Blokada środków na rachunku lub lokacie, podobnie jak hipoteka czy zastaw, jest formą zabezpieczenia rzeczowego kredytu. Banki stosują go w przypadku niektórych kredytów konsolidacyjnych lub kredytów konsumpcyjnych na dowolny cel. Do momentu spłaty całości zobowiązania nie możemy korzystać z zablokowanych środków. Jeżeli zaprzestaniemy spłaty kredytu - bank będzie miał prawo do zaspokojenia z nich swoich roszczeń. Rolę zabezpieczenia mogą pełnić zarówno środki zdeponowane w banku udzielającym nam kredytu, jak środki zdeponowane w innych bankach.

Poręczenie kredytu. Kto może zostać żyrantem?

Poręcznie kredytu to też jedna z form zabezpieczenia osobistego. Poręczenie polega na zobowiązaniu się innej osoby do spłaty zadłużenia za kredytobiorcę, na wypadek, gdyby kredytobiorca zaprzestał samodzielnego dokonywania wpłat. Taki rodzaj zabezpieczenia może zostać zastosowany w przypadku praktycznie każdego rodzaju kredytu, w tym także kredytu hipotecznego, jako element wzmacniający zdolność kredytową kredytobiorcy. Żyrantem może zostać każda osoba, o ile jest pełnoletnia i posiada wymaganą zdolność kredytową.

Czy zawsze konieczne jest zabezpieczenie kredytu?

Kredyt w banku to zawsze ryzyko dla obu stron umowy. Dla banku wiąże się z tym, że kredytobiorca przestanie go spłacać, a dla kredytobiorcy, że w trakcie trwania umowy nie będzie miał z czego zapłacić raty.

To, czy zabezpieczenie kredytu jest obowiązkowe zależy od rodzaju kredytu i konkretnej oferty banku. Kredyt hipoteczny zawsze będzie zabezpieczony hipoteką, ale kredyt gotówkowy już niekoniecznie. Jeśli bierzemy kredyt gotówkowy na 20 000 zł, to być może korzystanie z oferty z ubezpieczeniem nie będzie dla nas korzystnym rozwiązaniem, bo będzie się wiązało z dodatkowym kosztem kredytu. Ale jeśli chcemy wziąć 100 000 zł na remont i spłacać przez kilka lat, to już warto się nad nim zastanowić, bo nigdy nie wiadomo, co może wydarzyć się w trakcie spłaty długu.